بیماری کم خونی منجر به کاهش تعداد گلبولهای قرمز یا مقدار هموگلوبین HG میشود. اگر در آزمایش خون عدد HG کمتر از 12 باشد و یا عدد مربوط به گلبول قرمز از چهار کمتر باشد، نشانه کم خونی است.در روایات از کم خونی به «قله الدم» تعبیر میشود.
♣ فایل صوتی تشریح بیماری کم خونی و درمان آن در طب اسلامی توسط آیت الله تبریزیان (پدر طب اسلامی)
♣علائم کم خونی چیست؟
ضعف، سرگیجه، سردرد، وزوز گوش، نقاط تاریک جلوی چشم (نقاط تاریکی جلوی چشم حرکت میکند)، زرد شدن صورت، خسته شدن، گیجی، سرخوشی و رفتار جنون آمیز که از علائم صفراویها است از نشانه های کم خونی است.
همچنین نارسایی قلب، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ که نشانهی غلبهی صفراء است زیرا خون کم شود، صفراء غلبه پیدا میکند.
از دیگر علائم کم خونی در طب اسلامی میتوان به اسهال، یبوست، نفخ، یرقان زردی صورت و چشمها، بزرگی طحال، قطع قاعدگی، نقص میل جنسی، تب خفیف اشاره نمود.
♣ نحوه تشخیص کم خونی در طب اسلامی چیست؟
در حالت معمول، کم خونی منجر به زردی صورت و زردی بدن میشود و بهترین علائم آن، رنگ پشت پلک است، به طوری که:
اگر رنگ پشت پلک، صورتی یا سفید باشد، نشانه کم خونی است.
اگر قرمز باشد، نشانه مطلوب بودن خون است.
اگر قرمز پر رنگ باشد، نشانه پر خونی و غلبه خون است.
البته از رنگ صورت نیز میتوان کم خونی یا پر خونی را تشخیص داد، به طوری که :
اگر صورت قرمز باشد، نشانه پر خونی است.
اگر صورت سفید یا زرد باشد، نشانه کم خونی است.
♣ علت کم خونی در طب اسلامی چیست؟
بدن خون کم تولید میکند.
بدن خونریزی کند، مثلا خونریزی قاعدگی، بیش از حد معمول باشد یا شخص مرتب به خون دماغ مبتلا شود یا شخص به بواسیر مبتلا باشد.
شخص به تب مبتلا شود، زیرا تب، خون را میمکد.
گاهی کم خونی به خاطر انگل است. افرادی که انگل دارند صورتهای زردی دارند.
گاهی کمبود اسید فولیک(مادهای در خون) علت کم خونی است.
گاهی علت کم خونی، کمبود آهن است.
گاهی علت کم خونی عدم تخلیهی گلبولها از مغز استخوان است. در مغز استخوان گلبول تولید میشود ولی خارج نمیشود و جلوی تولید خون بعدی را هم میگیرند.
گاهی علت کم خونی، نارسایی کلیه است.
گاهی علت کم خونی، سرطان است.
گاهی علت کم خونی، نارسایی مغز و استخوان است.
گاهی علت کم خونی، سموم میکروبی یا سموم شیمیایی و یا داروهای شیمیایی است زیرا با میکروب گلبول های قرمز را از بین میبرد.
میکروب یرقان هم موجب کم خونی میشود.
گاهی کم خونی ناشی از کم شدن تولید خون به جهت کمبود ویتامین B و B12 است.
♣علت کم خونی از منظر روایات چیست؟
از منظر روایات یکی از علل کم خونی، خوابیدن بین الطلوعین است. پوشیدن طلا برای مرد، استفاده از غذاهای نامناسب، به خصوص غذاهایی که مواد نگهدارنده دارند و نانهایی که با جوش شیرین پخته شدهاند نیز در روایات از دلایل ابتدا به کم خونی ذکر شدهاند.
♣درمان کم خونی در طب اسلامی چیست؟
درمان اول: خوردن گوشت بریان (کباب)
توجه: گوشت بریان، کم خونی را جبران میکند به خصوص اگر علت کم خونی، تب باشد.
درمان دوم: خوردن باقلا (باقالی)
مغز استخوان را زیاد میکند.
خون تازه تولید میکند.
استخوان ساق پا را پر مغز میکند.
معده را دباغی میکند (عفونت و رطوبت معده را میگیرد.)
توجه1: خوردن باقلا، ترکیبات خون موجود را اصلاح نمی کند، بلکه خون تازه تولید میکند و آن را جایگزین خون مشکلدار میکند بنابراین، کسانی که ترکیبات خونشان نرمال نیست یا به کم خونی مبتلا هستند، باقلا، یکی از بهترین درمانهاست.
توجه2: برخی به خوردن باقلا حساسیت دارند و با خوردن آن اذیت میشوند. باید عرض کرد که باقلا هیچ مشکلی ندارد و اگر مشکلی هم به وجود میآورد، به دلیل کودهای شیمیایی است که به آن میدهند. در روایت آمده است که باقلا را با پوست بخورید.
درمان سوم: امام صادق (ع) حجامت کرد، سپس به کنیز خود فرمود که سه قند (نیشکر) برایش بیاورد و فرمود: شکر، بعد از حجامت، خون تازه و صاف تولید میکند و گرمی حجامت را قطع میکند.
توجه: به طور کلی شکر نیشکر، خون را زیاد میکند و باعث تولید خون تازه میشود، چه بعد از حجامت باشد، چه نباشد.
درمان چهارم:
سلمه میگوید:”در مدینه سخت بیمار شدم، سپس نزد امام کاظم (ع) رفتم، امام فرمود: میبینم که رنگتان پریده است، عرض کردم: بله، امام فرمود: زیاد تره بخور، من هم تره خوردم و خوب شدم.
توجه: تره از طرفی، خونریزی، مثلا خونریزی بواسیر را قطع میکند که در این حالت، کم خونی را جبران میکند. از طرف دیگر، تره به دلیل اینکه، آهن زیادی دارد، باعث تولید خون تازه میشود.
درمان پنجم: درمان شاخص کم خونی، داروی مرکب 6 یا قرص خون طب اسلامی است. قرص خون، سختترین حالات کم خونی را درمان میکند. مقدار مصرف قرص خون در تابستان، یک مثقال و دو مثقال در زمستان است. البته در صورت خوردن قرص خون باید از خوردن ماهی، سرکه و سبزیجات پرهیز کرد.
درمان ششم: حجامت، خون کثیف را از بدن خارج میکند و خون تمیز را جایگزین میسازد.
درمان هفتم: آب شوید با عسل بخورید.
درمان هشتم: اندازه دو قاشق چایخوری، داروی خونساز طب اسلامی را شب موقع خواب میل کنید و تا زمان بهبودی ادامه دهید. این دارو همراه داروی قرص خون طب اسلامی تجویز میشود.
درمان نهم: اندازه یک حبه از داروی جامع امام رضا (ع) طب اسلامی را با آب تره بخورید.
♣درمان کم خونی شدید در طب اسلامی چیست؟
آب شوید با عسل مصرف کنید.
از داروی قرص خون طب اسلامی تا زمان بهبودی استفاده کنید.
از داروی خونساز طب اسلامی استفاده کنید. مقل ازرق، تره کوهی، تخم شربتی و مرزه از ترکیبات این داروست.
اندازه یک حبه از داروی جامع امام رضا (ع) طب اسلامی را با آب تره بخورید و تا درمان ادامه دهید.
20 روز بعد از مصرف داروها حجامت کنید. البته در حجامت کمی خون گرفته شود و شکر(نیشکر) را بعد از حجامت برای تصفیه کبد و طحال مصرف کنید.
کاسنی، انار، تره، آب تره، آب جوش، عناب، پودر سنجد و باقلا مصرف کنید.
داروهای هاضوم، صاف کننده خون، استخوانساز، داروی سعوط، ریختن روغن بنفشه پایه کنجد در بینی و دوسین (عسل و سیاهدانه) در درمان این بیماری موثر است.